Босния және Герцоговина — Қазақстан қатынастары

Босния және Герцоговина — Қазақстан қатынастары — Қазақстан Республикасы мен Босния және Герцеговина арасындағы қатынастар.

Дипломатия

1996 ж. 20 желтоқсанда Қазақстан Республикасы мен Босния және Герцеговина арасында дипломатиялық қатынастар орнатылды.

Босния және Герцоговинада ҚР Елшілігі жоқ, қызметін қоса атқаруды Загребте (Хорватия) орналасқан ҚР Елшілігі жүзеге асырады.

2022 ж. 31 қазаннан бастап Қазақстан Республикасының Босния және Герцеговинадағы қоса атқарушы Төтенше және Өкілетті Елшісі А.Әбибуллаев болып табылады.

Қазақстанда Босния және Герцоговинаның Елшілігі жоқ, қызметін қоса атқару функцияларын Мәскеуде (Ресей Федерациясы) орналасқан БжГ Елшілігі жүзеге асырады.

2018 жылғы 13 тамыздан бастап Босния және Герцоговинада ҚР Құрметті Консулдығы жұмыс істейді. Құрметті Консул кәсіпкер Амель Диздаревич болып табылады.

Саяси қатынастар

Жоғарғы деңгейдегі байланыстар:

ҚР Президенттері Н.Ә.Назарбаев пен Қ.Тоқаев Босния және Герцеговинаға сапар жасаған жоқ.

Босния және Герцеговина Төралқасының төрағалары (мемлекет басшылары) Қазақстанға екі рет келді (Н.Радманович Нұр-Сұлтан қаласында ЕҚЫҰ Саммитіне қатысу үшін, Нұр-Сұлтан қаласында Ғылым және технология жөніндегі ИЫҰ Саммитіне қатысу үшін Б.Изетбегович жұмыс сапарымен).

Парламентаралық ынтымақтастық

Босния және Герцеговинаға сапарлар:

- ҚР Парламенті Мәжілісі спикерінің орынбасары С.Дьяченко ҚР Президентінің 2017-2018 жылдарға БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшелігіне ҚР өтінімін ілгерілету жөніндегі арнайы өкілі ретінде (2015 ж. 5 наурыз).

- ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты А.Бердалин ЕҚЫҰ миссиясы шеңберінде сайлауды байқауға қатысу үшін (2 қазан 2022 ж.).

Қазақстанға сапарлар:

- Еуразия елдері Парламенттері спикерлерінің 4-ші кеңесіне Босния және Герцоговина Б.Изетбегович парламенттік Скупщина халықтар палатасының төрағасы (22-25 қыркүйек 2019). Сапар барысында ҚР Ұлттық академиялық кітапханасында Босния және Герцоговинаның тұңғыш президенті А.Изетбегович туралы кітаптың көрмесі мен тұсаукесері және Б.Изетбеговичтің "ҚазАқпарат" қазақстандық ақпарат агенттігіне берген сұхбаты өтті.

Көпжақты форматта 2019 жылғы 22 ақпанда ЕҚЫҰ ПА қысқы сессиясы аясында ҚР Парламенті Мәжілісқінің Төрағасы Н.Нығматулин мен Босния және Герцоговина Б.Кришто парламенттік Скупщина Өкілдері палатасының спикерімен кездесті.

ҚР Парламентінде Босния және Герцоговина-мен ынтымақтастық тобы құрылды. Босния және Герцоговина Парламенттік Скупщинасында Қазақстанмен ынтымақтастық жөніндегі топ жоқ.

Негізгі шарттар мен келісімдер

Қазақстан мен Босния және Герцоговина сыртқы саяси ведомстволары арасындағы ынтымақтастық туралы Меморандум. Астана, 16.07.2010 ж., қол қойылған күннен бастап күшіне енді.

ҚР Үкіметі мен Босния және Герцоговина Министрлер Кабинеті арасындағы дипломатиялық және қызметтік паспорттардың иелерін визалық талаптардан босату туралы келісім. Нұр-Сұлтан, 21.05.2011 ж,. 2012 жылғы 5 шілдеде күшіне енді.

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі мен Босния және Герцеговина Әділет министрлігі арасындағы ынтымақтастық туралы Меморандум. Сараево, 08.06.2016, қол қойылған күнінен бастап күшіне енді.

Негізгі оқиғалар

2018 жылғы 21 желтоқсанда "Бүркіт" Қазақстан-Босниялық іскерлік ынтымақтастық қауымдастығы құрылды, ол екі елдің іскер топтары арасындағы тікелей байланыстарды дамытумен айналысады. Ассоциация директоры - ҚР Сараеводағы Құрметті консулы, Босниялық кәсіпкер Амель Диздаревич.

2019 ж.1-4 шілдеде Босния және Герцоговина-нің бизнес-делегациясының Нұр-Сұлтан қаласында "Astana Finance Days" халықаралық қаржы конференциясына сапары өтті.

2019 ж. 28-30 қазанда АХҚО алаңында Сараево қаласының мэрі А.Скакидің, Босния және Герцоговина сауда палатасының Президенті Н.Васичтің, Сараеводағы ҚР құрметті консулы А.Диздаревичтің және Босния және Герцоговина және ХР компаниялары өкілдерінің қатысуымен "Business Networking Summit" бірінші қазақстандық-балқан бизнес-форумы өтті. Бизнес-форумның қорытындысы бойынша "Бүркіт" қауымдастығы қазақстандық серіктестермен тиісті келісім жасай отырып, АХҚО алаңына шықты.

2019 жылғы 30 қазанда Сараево қаласының мэрі А.Скаки Нұр-Сұлтан қала әкімі А.Көлгіновпен кездесті. Қалалық шаруашылықты дамыту, құрылыс, Білім және мәдениет саласында тікелей байланыс орнату бойынша ынтымақтастық пен тәжірибе алмасу мүмкіндіктері талқыланды.

2019 жылғы 13-14 желтоқсанда Сараево қаласында Қазақстанның Сараеводағы Құрметті консулдығының ресми ашылу рәсімі өтті. Құрметті консул - кәсіпкер А.Диздаревич болып табылады.

2021 жылғы 16 сәуірде Сараево қаласында Қазақстан-Босния Сыртқы істер министрліктері арасындағы консультациялар өтті. ҚР сыртқы саяси ведомствосының делегациясын Министрлер Кеңесі төрағасының орынбасары – Босния және Герцеговина Сыртқы істер министрі Бисера Туркович қабылдады.

2021 жылғы 16 сәуірде Сараеводағы ҚР Құрметті консулдығында Босния және Герцоговина, Хорватия және Черногория іскер топтарының қатысуымен "Қазақстанның инвестициялық әлеуеті" өңірлік конференциясы өтті.

Сараевода ҚР СІМ делегациясы 2020 жылғы 16 желтоқсанда Босния астанасының орталығында орнатылған Абай мүсініне гүл шоқтарын қойды.

Көпжақты ынтымақтастық

Екі ел арасындағы саяси саладағы қатынастар өзара түсіністік пен сенім рухында дамуда. Халықаралық саясаттың маңызды проблемалары бойынша тараптардың ұстанымдары жақын. БҰҰ мен ЕҚЫҰ-ны қоса алғанда, халықаралық ұйымдар шеңберіндегі байланыстар қолдау табуда.

Сауда-экономикалық ынтымақтастық

ҚР ҚМ МКК деректеріне сәйкес Қазақстан мен Босния және Герцеговина арасындағы өзара тауар айналымы 2022 жылдың 12 айында 2,135 млн. долл. құрады (экспорт – $ 596 мың, импорт – $ 1,539 млн.). 2021 жылдың қорытындысы бойынша тауар айналымы 2,9 млн. АҚШ долларын құрады (экспорт – $ 2,2 млн., импорт – $ 0,7 млн.).

Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық

2019 ж. 12 желтоқсанда TURSKOY көмегімен Тузла қаласында қазақстандық әртістердің "Түркі әлемінің әуендері" концерті өтті

2019 ж. 13 желтоқсанда Сараево қаласында қазақстандық әртістердің "Түркі әлемінің әуендері" гала концерт және "Қазақстан - Ұлы Дала елі" фотокөрмесі өтті.

2019 ж. 14-15 желтоқсанда "Келін" және "Жау жүрек – Мың бала" қазақстандық кино-фильмдерінің көрсетілімі өтті. Барлық іс-шаралар қазақ мәдениеті күндері аясында өтті.

2020 ж. 7-8 ақпанда "Сараево қысы" халықаралық фестивалі аясында Сараевода Абай Құнанбаевтың 175 жылдығына орай "Астана Опера" солистерінің қойылымдары ұйымдастырылды.

2020 жылғы 11 қыркүйекте Сараево қаласында "Бүркіт" Қазақстан-Босния іскерлік ынтымақтастық қауымдастығы активінің қатысуымен Президент Қ.К.Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауына арналған бейнеконференция форматындағы дөңгелек үстел өтті.

2020 ж. желтоқсанда Босния және Герцеговина астанасында "Сараево Ескі қаласы" Тарихи ауданында қазақтың ұлы ақыны және ойшылы Абай Құнанбаевтың мүсіні орнатылды, Абайдың таңдамалы шығармалар жинағының, сондай-ақ Жақыпбек Алтаевтың "Әл – Фараби - Шығыстан келген ұлы ойшыл" кітабының тұсаукесері ҚР Құрметті консулдығы мен "Бүркіт" іскерлік ынтымақтастық қауымдастығының қолдауымен Босния тілінде алғаш рет аударылып, басылып шықты.

2021 жылғы 14-15 желтоқсанда Сараево қаласында Босния және Герцеговинадағы ҚР Құрметті консулдығының қатысуымен Елшіліктің ұйымдастыруымен Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған іс-шаралар өтті. ҚР Елшісі Төлежан Барлыбаев Сараево қаласының балалар кітапханасына барып, Тәуелсіздік күніне арнайы шығарылған Босниялық тілге аударылған "Алдар көсе" қазақ ертегілерінің кітаптарын жас оқырмандарға сыйға тартты.

2022 жылғы 9-10 ақпанда ТҮРКСОЙ Бас хатшысы Дүйсен Қасейінов Босния және Герцеговинадағы сапары аясында XXXVIII Сараево халықаралық қысқы фестиваліне қатысты және Республика Президенттік Кеңесінің мүшесі Ш.Джаферовичпен және мэр Ибрагим Хаджибайричпен кездесулер өткізді.

Д.Қасейінов қала басшысына қазақтың ұлы ақыны Абайдың шығармашылығын кеңінен насихаттауға қосқан үлесі үшін алғыс айтып, ТҮРКСОЙ ұйымы А.Құнанбаевтың туғанына 175 жыл толуына орай тағайындаған Абай атындағы құрмет медалін табыс етті.

Сондай-ақ шара барысында ТҮРКСОЙ ұйымының Бас хатшысы Қазақстан Республикасының Босния және Герцеговинадағы Құрметті консулы А.Диздаревичке және мүсінші профессор Ст.Гавричке Абай медалін табыс етті. Сонымен қатар Қазақстанмен белсенді жұмыс істеп жатқан босниялық бірқатар кәсіпкерлерді алғыс хаттармен марапаттады.

ХХХVIII Сараево қысқы фестивалінің ресми ашылу салтанатында ТҮРКСОЙ ұйымының Бас хатшысы Д.Қасейіновке гуманизмге, мәдениетке, адам құқықтары мен бостандыққа қосқан үлесі үшін «Бостандық» сыйлығы (Слобода сыйлығы) табыс етілді.