Қазақстан — Хорватия қатынастары
 | |
 Хорватия |
 Қазақстан |
Қазақстан — Хорватия қатынастары — Қазақстан мен Хорватия арасындағы тарихи және ағымдағы екіжақты қатынастар.
Екі мемлекет те достыққа, өзара құрмет пен сенімге негізделген екіжақты қатынастарды дамытады және тереңдетеді, БҰҰ, ЕҚЫҰ және басқа да халықаралық ұйымдар шеңберінде халықаралық қауіпсіздік, халықаралық терроризмге қарсы күрес, ұйымдасқан қылмыс, есірткінің заңсыз айналымы, заңсыз көші-қон және басқа да трансұлттық сын-тегеуріндер мен қауіптер мәселелері бойынша сындарлы өзара іс-қимыл жүргізеді.[1]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан мен Хорватия халықтары арасындағы өзара қарым-қатынастардың тарихы Жібек жолы дәуірінен бастау алады, ол арқылы Қытай мен Орта Азиядан сауда керуендері Еуропаға жібек, жүн, мата, зергерлік бұйымдар және басқа да тауарларды тасымалдаған.
XIII ғасырда ағайынды Николо мен Маффео Поло көпес бола отырып, Оңтүстік-Батыс Қазақстанның жерлерін аралап, Үстіртте, Сырдария мен Әмудария өзендерінің аңғарларына, қазақтың ежелгі Отырар және Алмалық қалаларына барды. Никколоның ұлы және Мафеоның немере інісі, Хорватияның Корчула аралының тумасы, ұлы зерттеуші Марко Поло Ұлы даланың әдет-ғұрыптарын, сондай-ақ көшпелі тайпалардың тілі мен дәстүрлерін зерттеп, оларды өзінің әйгілі кітабында сипаттады Livres des merveilles du monde ("әлемнің ғажайыптар кітабы").
Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде коммунистік Югославияның болашақ көшбасшысы, Жас хорват Иосип Броз Тито Оңтүстік Сібірдің Омбы қаласында, Қазақстан шекарасына жақын жерде әскери тұтқын болды. Тұтқынның қиын жағдайында Тито баспана мен жұмыс беріп, қазақ шаруасы лес Жақсенбаевтың отбасы аман қалуға көмектесті.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде екі елдің халықтары нацизм мен фашизмге қарсы бірлесіп күрескен. Югославияны азат ету үшін күресте Қазақстанда құрылған 73-ші гвардиялық дивизия ерекшеагікпен ерекшеленді. 30-шы Югославия дивизиясының 18-ші партизандық бригадасының құрамында казак жауынгерлері орыстармен, украиндармен, сербтермен және хорваттармен бірге батыл шайқасты. Қазақ жауынгері Халил Сәлімжановты Югославия халықтарын азат ету үшін шайқаста сіңірген еңбегі үшін Югославия Социалистік Федеративтік Республикасының Президиумы күміс жұлдыз және "Заігі үшін" орденімен, сондай-ақ "Югославия партизандарының" Құрмет белгісімен марапаттады.
Соғыстан кейінгі жылдары бұрынғы Югославия құрамындағы Хорватия Қазақ КСР-мен экономикалық байланыстарды дамытуға белсенді қатысты. Өнеркәсіптік құрылыс және тың игеру кезеңінде Югославия мамандары өндірістік қуаттарды, мектептерді, ауруханалар мен сауда орталықтарын салуға тартылды. Югославияда өндірілген халық тұтынатын тауарлар, аяқ киім мен киім Қазақстанда танымал болды. Югославиядан импортта шикізат, машиналар мен жабдықтар басым болды.
Дипломатия[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1992 жылғы 20 қазанда дипломатиялық қатынастар орнатылды.
1995-1997 жылдары Хорватия Республикасының (ХР) Шаруашылық палатасының өкілі К.Хромин бастаған Алматыдағы өкілдігі жұмыс істеді.
2003 ж. Загребте ҚР консулдығы ашылды.
2007 ж. 19 желтоқсанда ҚР Елшілігін ашу туралы Жарлыққа қол қойылды.
2013 ж. наурызда Загребте ҚР Елшілігі кеңсесінің ресми ашылу рәсімі өтті (2015 ж. Елшілік жаңа ғимаратқа көшті);
2018 жылғы желтоқсаннан бастап ХР-ның Нұр-Сұлтан қаласындағы Елшілігі жұмыс істей бастады.
2019 жылғы 6 ақпаннан бастап Р.Шабанович Хорватияның Қазақстандағы Елшісі болып табылады.
2022 ж. наурыздан бастап Хорватиядағы Қазақстан Республикасының Төтенше және Өкілетті Елшісі А.Әбибуллаев болып табылады.
Саяси ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан мен Хорватия өзара тиімді серіктестікке бейілділікті сақтай отырып және тең құқықты әрі сындарлы саяси диалогты қолдай отырып, екіжақты қатынастарды дамытуда.
Жоғары деңгейдегі байланыстар:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
ҚР Тұңғыш Президенті - Елбасы Н.Ә.Назарбаев Хорватияға екі рет барды (2001 ж.18-20 шілдеде және 2006 ж. 11 шілдеде ресми сапарлармен).
ҚР Президенті Қ.Тоқаев Хорватияға сапар жасаған жоқ.
Хорватия президенттері Қазақстанға төрт рет келді (С.Месич ресми сапармен - 2002 ж. 18-21 сәуірде, ҚР Президентінің ұлықтау рәсіміне - 2006 ж. 10-11 қаңтарда, 2007 ж. шілдеде жұмыс сапарымен, И.Йосипович - 2010 ж. желтоқсанда ЕҚЫҰ Саммитіне қатысу үшін бір рет).
Бұрынғы президент С.Месич 2011 және 2017 жылдары АЭФ жұмысына, 2012 жылы "Назарбаев оқулары – жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" Халықаралық форумына қатысты.
ХР бұрынғы президенті И.Йосипович 2018 жылғы 12-13 қарашада Астана клубының 4-ші отырысына қатысты.[2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ ҚР СІМ 30 Years of Diplomatic Relations between Kazakhstan and Croatia.
- ↑ Қазақстан Республикасының Хорватия, Босния мен Герцеговина және Черногориядағы Елшілігі Екіжақты қарым-қатынас (қаз.). Тексерілді, 15 қыркүйек 2023.
