Кремний: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
33-жол: | 33-жол: | ||
* ''зертханада'' Si0<sub>2</sub>+ 2Mg = Si + 2MgO |
* ''зертханада'' Si0<sub>2</sub>+ 2Mg = Si + 2MgO |
||
* ''өндірісте'' Si0<sub>2</sub> + 2C = Si + 2CO |
* ''өндірісте'' Si0<sub>2</sub> + 2C = Si + 2CO |
||
==Кремнийдіц оттекті қосылыстары. Кремний оксиді== |
|||
Кремний оксиді - құм Si0<sub>2</sub>, 0 = Si = О [[силикагель]] Si0<sub>2</sub> - балқу температурасы жоғары, электр тогын өткізбейтін зат. |
|||
Кремний оксиді [[кремнезем]], [[кварц]], т. б. күйінде табиғатта кең таралған. |
|||
Құм суда ерімейді, бірақ қыздырғанда сілтімен және содамен қышқылдық оксид ретінде әрекеттеседі: |
|||
# Si0<sub>2</sub>+ 2NaOH = Na<sub>2</sub>Si0<sub>3</sub> + Н<sub>2</sub>0 |
|||
# Si0<sub>2</sub>+ Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> = Na<sub>2</sub>Si0<sub>3</sub>+ C0<sub>2</sub> ↑ |
|||
# Si0<sub>2</sub> + 4HF→ SiF<sub>4</sub> + 2H<sub>2</sub>0 (шыныға өрнек салуда жүретін реакция). |
|||
===Кремний қышқылы, силикаттар=== |
|||
H<sub>2</sub>Si0<sub>3</sub> - метакремний қышқылы |
|||
H<sub>4</sub>Si0<sub>4</sub> - ортокремний қышқылы |
|||
== Пайдаланған әдебиет </span>== |
== Пайдаланған әдебиет </span>== |
13:33, 2011 ж. тамыздың 10 кезіндегі нұсқа
Кремний (Sіlіcіum), Sі – элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы элемент. Тұрақты 3 изотопы – 28Sі, 29Sі және 30Sі бар. Жер қыртысындағы мөлшері 29,5%. Табиғатта оттектен кейінгі көп тараған элемент. [1]
Ашылуы
Кремнийді алғаш рет 1811 жылы Гей-Люссак пен Л.Ж. Тенар ашқан. 1824 – 1825 жылдары швед химигі Я.Берцелиус фторлы кремнийді калиймен тотықсыздандырып, ал 1865 жылы орыс ғалымы Н.Н. Бекетов төрт хлорлы кремний мен мырышты әрекеттестіріп жеке бөліп алған.
Физикалық қасиеті:
Кремнийдің түсі күңгірт-сұр, шайырдай жылтыр, салмағы 2,32 г/м3, балқу t 1420С, қайнау t 2600С-қа жуық. Өнеркәсіпте Кремний кремнеземді қыздырып, кокспен тотықсыздандыру, ал таза кремний төрт хлорлы кремнийді мырыш буымен тотықсыздандыру арқылы алынады.
Қыздырғанда сутектен басқа кез-келген бейметалмен қосыла алады. Төменгі температурада инертті. Таза кремний темір, мыс, алюминий, қорғасын қорытпаларында қолданылады. Ол мұндай қорытпалардың қышқылдарға төзімді, мықты,электрлік және магниттік қасиеттерін арттырады.
Кремний тау хрусталі немесе кварц (Si02) құрамында болады; ол (Si) қиын балқитын, металдық жылтыры бар, сұр түсті қатты зат. Оның каттылығы алмаздан төмендеу.
Аморфты кремний коңыр түсті ұнтақ, реакцияға түсуі оңай зат.
Химиялық қасиеті:
Жай заттармен:
- Si + 02 = Si02 (кремний оксиді)
- Si + 2F2= SiF4 (кремний фториді)
- Si + C = SiC (карборунд)
- Si + 2Mg = Mg2Si (магний силициді)
Күрделі заттармен:
Сілтінің ерітіндісімен қыздырғанда әрекеттеседі. Si + 2NaOH + Н20 = Na2Si03 + 2Н2↑
Қолданылуы
- Техникада шала өткізгіштер ретінде пайдаланылады.
- Si - электроникада жартылай өткізгіш ретінде қолданылады.
- SiC карборунд - бұрғылар, тегістегіш заттар жасауда, стоматологиялық құралдар өндірісінде, отқа, қышқылға тезімді заттар алады.[2].
Алынуы
- зертханада Si02+ 2Mg = Si + 2MgO
- өндірісте Si02 + 2C = Si + 2CO
Кремнийдіц оттекті қосылыстары. Кремний оксиді
Кремний оксиді - құм Si02, 0 = Si = О силикагель Si02 - балқу температурасы жоғары, электр тогын өткізбейтін зат.
Кремний оксиді кремнезем, кварц, т. б. күйінде табиғатта кең таралған.
Құм суда ерімейді, бірақ қыздырғанда сілтімен және содамен қышқылдық оксид ретінде әрекеттеседі:
- Si02+ 2NaOH = Na2Si03 + Н20
- Si02+ Na2CO3 = Na2Si03+ C02 ↑
- Si02 + 4HF→ SiF4 + 2H20 (шыныға өрнек салуда жүретін реакция).
Кремний қышқылы, силикаттар
H2Si03 - метакремний қышқылы H4Si04 - ортокремний қышқылы
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Химия: Усманова М. Б., Сақариянова Қ. Н. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2009. - 288 бет. ISBN 9965-34-929-0
- ↑ "Қазақ энциклопедиясы"
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
:Химия
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |