Қорғасын

82 Таллий ← Қорғасын → Висмут Sn ↑ Pb ↓ Fl Периодическая система элементов 82Pb
Жай заттың сыртқы бейнесі
күміс-сұр түсті ауыр металл, көкшіл реңді
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі	Қорғасын, 82
Топ типі	Басқа металдар
Топ, период, блок	14, 6, p
Атомдық масса (молярлық масса)	[206.14, 207.94] қалыпты: 207.2±1.1 м. а. б. (г/моль)
Электрондық конфигурация	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p2
Қабықшалар бойынша электрондар	2, 8, 18, 32, 18, 4
Атом радиусы	175 пм
Химиялық қасиеттері
Ковалентті радиус	146±5 пм
Ван-дер-Ваальс радиусы	202 пм
Ион радиусы	(+4e) 84 (+2e) 120 пм
Электртерістілігі	2,33 (Полинг шкаласы)
Электродты потенциал	Pb←Pb2+ −0,126 В Pb←Pb4+ 0,80 В
Тотығу дәрежелері	−4, −2, −1, +1, +2, +3, +4
Иондалу энергиясы	1-ші: 715.6 кДж/моль (эВ) 2-ші: 1450.5 кДж/моль (эВ) 3-ші: 3081.5 кДж/моль (эВ)
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза	Қатты дене
Тығыздық (қ.ж.)	11,3415 г/см³
Балқу температурасы	600,61 K (327,46 °C, 621,43 °F)
Қайнау температурасы	2022 K (1749 °C, 3180 °F)
Балқу жылуы	4,77 кДж/моль
Булану жылуы	177,8 кДж/моль
Молярлық жылусыйымдылық	26,65 Дж/(K·моль)
Молярлық көлем	18,3 см³/моль
Қаныққан бу қысымы P (Па) 1 10 100 1000 10 000 100 000 T (К) 978 1088 1229 1412 1660 2027
Жай заттың кристаллдық торы
Тор құрылымы	текше бетке бағытталған
Тор параметрлері	4,950 Å
Дебай температурасы	88,00 K
Басқа да қасиеттері
Жылуөткізгіштік	(300 K) 35,3 Вт/(м·К)
Юнг модульі	16 ГПа
Жылжу модульі	5.6 ГПа
Пуассон коэффициенті	0.44
Моос қаттылығы	1.5
Бринеллий қаттылығы	38–50 МПа
CAS нөмірі	7439-92-1

Қорғасын Pb

Қорғасын (лат. Plumbum; Pb) — элементтердің периодты жүйесінің IV–тобындағы химиялық элемент, асыл металдардың бірі. Реттік нөмірі 82, атом массасы 207, 2.

Қорғасын өте ерте заманнан белгілі, одан жасалған тиын ақша, медальондар ертедегі Египет қазбаларынан көп табылған. Жер қыртысындағы мөлшері 1.6 07 %, ол жеке күйінде кездеседі. Ең маңызды кені– галенит– қорғасын жылтыры PbS; Қазақстандағы кендері Оңтүстік және Шығыс Қазақстанда және Қарағанды облысында.

Қорғасын бос күйінде көкшіл-сұр түсті жұмсақ және ауыр металл, оңай балқиды. Қорғасынды өндіру үшін, оның рудасын алдымен байытады, одан шыққан концентратта 40–78% қорғасын болады. Концентраттағы қорғасын көбіне полиметаллургия әдісімен алынады. Қорғасын-өнеркәсіп пен техникада кең пайдаланылатын түсті металл. Ол атмосферада коррозия және қышқылдар әсеріне төзімді болғандықтан, химиялык аппапатуралар (әсіресе, күкірт қышқылы өндірісінде) және кабель, оқ, бытыра дайындауда, радиоактив сәулелерінен қорғануда, медицинада кең қолданады.