Гурунг
| Gurung | |
| Гурунг | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
600 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Непал |
300 000 (1995)[1] |
 Бутан |
250 000[2] |
| Тілдері | |
| Діні | |
Гурунг (ағыл. Gurung) — негізінен орталық және батыс Непалда (Катманду аңғарының батысында), сондай-ақ Бутан мен Үндістанда тұратын тибет-бирма халқы. Оның саны 600 мыңнан асады.[3]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі - гурунг тілі.[4] Непал тілі де кең тараған.
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Діні - буддизм және индуизм. 2001 жылғы Непал санағы бойынша гурунгтардың 69,03% буддистер, 28,75% индустар және 0,66% христиандар.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ежелгі уақытта Гурунг патшалығы Гималай тау бөктерінде болған көптеген шағын патшалықтар мен мемлекеттердің арасында пайда болған деген пікір бар. Бұл патшалық б.з.д. 15 ғасырда жаулап алынды, ал 16 ғасырда гурхалардың кеңейтілген иеліктерінің құрамына кірді. Гурундар қытайларға да, ағылшындарға да қарсы әскери жорықтарға қатысты. Британдықтар, керісінше, олардың жауынгерлік қасиеттеріне тәнті болғаны сонша, олар Шығыс Үндістан компаниясында қызмет ету үшін сарбаздарды тарта бастады.[5]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі дәстүрлі кәсіптері егіншілік (жүгері, қарақұмық, тары, күріш, бидай, картоп, көкөніс) және мал шаруашылығы (қой, ешкі, буйвол, дзо - сиыр мен қодастың буданы). Солтүстікте тұз, жүн, май саудасы дамыған. Қолөнердің ішінде жүн өңдеу ерекше көзге түседі.[6] Көбінесе гурунгтарды Гималай арқылы жүк тасушы немесе гид ретінде жалдайды.
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олар өздерінің шағын қоғамында бөлек тұрады. Ауылдарда «родхалар» деп аталатын мәдениет үйлері бар, онда олар араласып, көңіл көтеру үшін жиналады - би билеп, ән айтады, әдетте бір-бірімен танысады және өздеріне жар іздейді.
Баланың дүниеге келуі қуанышты оқиға, бірақ босану үйден тыс жерде б сымен босанған әйел үйіне қайтады. Әрбір туылған қыз баланың сол жақ танауын, ер баланың - сол жақ құлақшасын теседі.
Марқұмдарды да салт-дәстүрлермен шығарып салады. Оларды ағаш жәшікке немесе үлкен сазды ыдысқа отырғызып жерлейді. Бақсы «ге ту» рәсімін жасайды, өлгендердің басын күнге қарай бұрады.
Үйлер тауда салынған - үлкен екі қабатты үйлер, жақын жерде көкөніс бақшалары отырғызылған, тіпті беткейлерде егістіктерді егеді. Ауылдар Аннапурнаның күн жағында - террастармен салынуда.
Олар қарапайым тағамдарды жейді: ет, жарма, тіпті суық ауа-райында олар үйде дайындалған ыстық тары самогонымен жылынады.[7]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B3
- ↑ Что такое Гурунг? Значение слова Гурунг в словаре народов https://diclist.ru/slovar/narodov/g/gurung.html
- ↑ Словари и энциклопеди на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/259716/%D0%93%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B3%D0%B8
- ↑ Современная энциклопедия ГУРУНГ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/3247-%D0%93%D0%A3%D0%A0%D0%A3%D0%9D%D0%93
- ↑ Почему непальские гурунги — удивительный народ, и причем здесь овцы https://travelask.ru/blog/posts/36347-pochemu-nepalskie-gurungi-udivitelnyy-narod-i-prichem-zdes-o
- ↑ Әлем халықтарының энциклопедиясы. Гурунг http://www.etnolog.ru/people.php?id=GURU
- ↑ Гурунги - прирожденные воины http://www.poleteli.ru/people/1042-gurungi-prirozhdennye-voiny.html
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
