Тамангтар
| тхаманг, мурма, ламатаманг | |
| Тамангтар | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
1,5 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тамангтар (өз атауы - тхаманг, мурма, ламатаманг)[1] — Орталық және Шығыс Непалда тұратын халық.[2] Жалпы саны 1,5 миллион адам (2011, халық санағы). Сонымен қатар Үндістанда 17,5 мың, (2000, халық санағы).[3]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі- мурми тілі (таманг, исханг).[4]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дінге сенушілердің діни байланысы: буддистер.[5]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Этникалық тарихы нашар зерттелген. Бір көзқарас бойынша, олар Тибеттің оңтүстігінен сол жерде мемлекет құрылғанға дейін қоныс аударды (VII ғасыр), екіншісіне сәйкес, тамангтар — кейінгі орта ғасырларда Непалға енген тибеттіктердің әскери атты әскерлерінен қалғандар. Кейде тамангтар Махабхаратада айтылған тамар халқымен байланысады.
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі дәстүрлі кәсіптері – егіншілік (жүгері, тары, арпа, күріш, картоп) және мал шаруашылығы (ірі және ұсақ мал). Қалаларда тамангтар қолөнермен және саудамен, жалдамалы жұмыспен, жүк тасумен, т.б. айналысады.[6]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Патрилинейлік экзогамдық руларға (ри) және 2 үлкен топқа – бара таманги мен атхара тамангиге бөлінуі сақталған.
Қабырғалары өрілген және шатыры бар бір қабатты үйлер, бірінші қабатта галереясы бар Батыс Непал типті екі қабатты тұрғын үйлермен ауыстырылуда. XIX ғасырда Катманду айналасында саман төбесі бар қадаларда орналасқан үйлер кең таралған.
Ерлер киімі – ақ белбеумен байланған даура-көйлек, киізден жасалған күрте (баху), басына ұзын шарф оралған, оның ұшы мойынды жауып, ұшы иықтан шығып тұрады. Әйелдер ұзын жеңді жемпір, тігілмеген белдемше, суық мезгілде шапан (барка) киеді. Мұрын сақинасы мен гүл түріндегі сырға тән.[6]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Современная энциклопедия - таманги http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/tamangi
- ↑ Значение слова таманги https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8
- ↑ Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/4180796 Мұрағатталған 4 желтоқсанның 2022 жылы.
- ↑ Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8
- ↑ Современная энциклопедия ТАМАНГИ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/11059-%D0%A2%D0%90%D0%9C%D0%90%D0%9D%D0%93%D0%98
- ↑ a b народы мира / Таманги http://www.etnolog.ru/people.php?id=TAMA
