Эльзастықтар
| Эльзастықтар | |
| Elsässisch | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
1 861 020 (2013) | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Эльзастықтар (Elsässisch) — Францияның шығысындағы халық, Эльзас тарихи аймағының халқы. Халық саны жақын туысқан Лотарингия халқымен бірге 2,5 миллион адамды құрайды.
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Олар неміс тілінің алеман диалектісінде сөйлейді (лотарин оның франк диалектілерінде сөйлейді). Үлкен қалаларда француз тілі кеңінен таралған.
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алзаттықтардың көпшілігі католиктер, ал ауыл тұрғындары арасында протестанттар (лютерандар мен кальвинистер) басым.[1]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Эльзастықтар неміс тайпаларының, әсіресе алемандықтардың ықпалында болған кельт тайпаларының негізінде дамыды. 9 ғасырда Эльзастар Шығыс Франк корольдігінің құрамына кірді (болашақ Германия). 1648 жылы отыз жылдық соғыстан кейін Эльзас Францияға қосылды. Эльзастықтар этнографиялық ерекшелігінде олардың Франция мен Германия арасындағы шекаралық жағдайы және бір мемлекеттен екінші мемлекетке ауысуы көрініс тапты. Ұлы француз революциясының демократиялық принциптері эльзастықтардың этникалық өзіндік санасының қалыптасуына шешуші әсер етті.
Германияның Эльзасты аннексиялау кезеңінде (1871-1919) оларр зорлық - зомбылыққа қарсы болды, ал 1940-1945 жылдардың басында француздармен бірге неміс-фашистік басқыншыларға қарсы күресті.[2]
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қазіргі эльзастықтар көп салалы өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығымен (бидай, арпа, техникалық дақылдар, көкөніс, бау-бақша, жүзім шаруашылығы, сүт шаруашылығы, шошқа шаруашылығы) айналысады. Эльзастықтардың материалдық мәдениеті Германияға жақын.[3]
Тұрмыс салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі тұрғын үй - франкондық (орта неміс) үйі. Эльзас орталығы, Страсбург қаласының дәстүрлі архитектурасы неміс және француз ерекшеліктерін біріктіреді.[4]
Дәстүрлі киімдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі киімді тек фестивальдер мен фольклорлық ансамбльдерге қатысушылар ғана киеді: ақ кәзекей, қара алжапқыш, алжапқыш және барқыт көкірекше. Қара жібек лентадан тігілген үлкен банты бар бас киім киеді.[5]
Дәстүрлі тағамдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Эльзас асханасы неміс асханасының дәстүрлері бар, бірақ күшті романдық әсермен байланысты өзіндік ерекшелігі бар.
Фольклоры
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Неміс және француз элементтерін біріктіретін фольклор сақталған.[6]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Эльзастықтар. Тексерілді, 20 маусым 2025.
- ↑ Покровская Л.В. Эльзастықтар. Тексерілді, 20 маусым 2025.
- ↑ Үлкен Ресей энциклопедиясы 2004–2017. Тексерілді, 20 маусым 2025.
- ↑ Әлем халықтары/Эльзастықтар. Тексерілді, 20 маусым 2025.
- ↑ Любарт М. Эльзастықтар. Тексерілді, 20 маусым 2025.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 653. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
