Сидамо
| sidaama | |
| Сидамо | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
3 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
христиандық, ислам, дәстүрлі нанымдар. |
Сидамо (sidaama) — Эфиопияның оңтүстік-батысындағы шығыс кушит тобының халқы. Олар Абая мен Ауаса көлдерінің арасында тұрады. Халқы 3 миллион адам. (2007, халық санағы).[1] Сидамо халықтарына кушит тобындағы жақын тілдерде сөйлейтін халықтар кіреді: сидамо, дараса, камбатта, хадия, алаба, тамбаро.
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі - кушит тілдері.[2]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көптеген сидамолар христиан дінін ұстанады, кейбіреулері исламды ұстанады, ал кейбіреулері дәстүрлі нанымдарды сақтайды.[3]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
XIII-XVI ғасырларда сидамо халқы қазіргіден солтүстікте, көршілес амхараның жанында өмір сүрді және Хадия, Ифат және Дауро мұсылман сұлтанаттарының құрамында болды. XVI ғасырда көптеген оромо халқы Сидамо мен Оромо мекендеген аумақтың көп бөлігін жаулап алып, бұл халықтарды Эфиопияның оңтүстік-батысындағы тауларға итермеледі.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі дәстүрлі кәсіптері қолмен атқарылатырн егіншілік (құмай, бидай, энсет банандары, картоп, қызанақ, кофе және т.б.), ірі және ұсақ мал, есек өсіреді.[5]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қоғамның құрылымы таптық каста болды: ақсүйектер, діни қызметкерлер, еркін егіншілер, саудагерлер, қолөнершілер, аңшылар кастасы (уат). Дәстүрлі қоғамдық ұйымда жыныс және жас топтары мен қолөнер касталары маңызды рөл атқарды. Сидамолардың көпшілігі - ауыл бірлестіктері мен кооперативтеріне ұйымдасқан шаруалар.
Жоғарғы тап абиссиндіктер сияқты шамма киді, ерлер қысқа, өте кең, тізеге дейін жетпейтін, әдемі өрнектермен безендірілген шалбар, әйелдер ұзын көйлектер киді. Төменгі таптардың мата киюге құқығы болмады, ерлер былғары алжапқыш, әйелдер былғары белдемше киді. Бас киімі ешкі терісінен жасалған конус тәрізді қалпақшадан тұрды. Ерлер де, әйелдер де қолдары мен аяқтарын білезіктермен, сақиналармен, сырғалармен, моншақтармен безендірді.[6]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/3660926
- ↑ Большая советская энциклопедия СИДАМО https://bse.slovaronline.com/40591-SIDAMO
- ↑ Большая советская энциклопедия Сидамо https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/132133/%D0%A1%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BE
- ↑ Материал из свободной энциклопедии https://infor24.ru/%D0%A1%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BE(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Народы и культуры Сидамо https://travel-journal.ru/ethno/45/1246/
- ↑ ЭФИОПИЯ НАСЕЛЕНИЕ НАРОДЫ ЭФИОПИИ СИДАМО http://www.turlocman.ru/ethiopia/7679
