Хехе (халық)
| вахехе | |
| Хехе | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
1,3 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
жергілікті дәстүрлі нанымдар, суннизм |
Хехе (вахехе)[1] — Оңтүстік Танзаниядағы банту тобының халқы (негізінен Иринга аймағы және Мбейя, Додома және Морогоро аймақтарының шекаралас аудандары). Олар Усунгва тауларында және Үлкен Руаха, Кіші Руаха және Киломберо өзендерінің бассейніндегі үстіртте тұрады. Халқы 1,3 миллион адам. (2016, бағалау).[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі - кихехе (хехе) тілі, банту тілдерінің шығыс тобына жатады.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көпшілігі жергілікті дәстүрлі нанымдарды ұстанады, кейбірі сүнниттік мұсылмандар мен христиандар.[4]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Халықтың алғашқы тарихы белгісіз, алғашқы сенімді деректер тек XIX ғасырдың ортасына жатады. ХІХ ғасырдың аяғында 1898 жылға дейін жалғасқан көсем Мкваваның басшылығымен Германияның отарлауына қарсы ұзақ қарсылықтың арқасында танымал болды.[5]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (құмай, жүгері, бұршақ, маниок), кейбір жерлерде тыңайтқыштарды пайдаланады. Цеце шыбындары жоқ жерлерде ірі қара мен ұсақ мал өсіріледі. Көркемдік қолөнер дамыған – ағаштан ою (ыдыс, жиһаз, антропоморфты мүсін), сабан тоқу.[6]
Тұрмыс салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көршілес қауымдастық сақталған. Неке патрилокальды, әкесінің ағасының қызымен немесе анасының әпкесінің қызымен неке жиі кездеседі. Нормативтік моногамия тек христиандар арасында.
Елді мекендері шашыраңқы орналасқан. Тік бұрышты қаңқалы, қамыс шатырлы үйлер басым. Шығыста -тегіс жер төбесі бар тікбұрышты қаңқалы үйшіктер, көбінесе ортасында ауласы бар төртбұрышты ауылдар құрайды.
Дәстүрлі ерлер киімі – кең жеңді ұзын көйлек пен белдемше, ал әйелдер киімі – қысқа жеңді көйлек.
Негізгі тағамдары - бұқтырылған тағамдар, ыстық ботқалар, ащы дәмдеуіштері бар бәліштер.
Бай фольклор сақталған, музыкалық аспаптардың алуан түрі бар: флейта, барабан, ксилофон.[7]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Хехе https://hmong.ru/ru/%D0%A5%D0%B5%D1%85%D0%B5
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/4664855?ysclid=loi8g3cz4o724958448
- ↑ Значение слова ВАХЕХЕ в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/1981974.html
- ↑ Большая советская энциклопедия https://gufo.me/dict/bse/%D0%92%D0%B0%D1%85%D0%B5%D1%85%D0%B5
- ↑ Материал из Большого Справочника https://newstest.ru/%D0%A5%D0%B5%D1%85%D0%B5(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Народы и культуры Хехе https://travel-journal.ru/ethno/49/1425/
- ↑ народы мира / Хехе http://www.etnolog.ru/people.php?id=HEHE
