Пуну (халық)

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Пуну
Бүкіл халықтың саны

180 000

Ең көп таралған аймақтар
 Габон

130 000

 Конго Республикасы

50 000

Тілдері

сира-пуну тілдері

Діні

дәстүрлі нанымдар, христиандық

ПунуГабонның оңтүстігіндегі және Конго Республикасының көршілес аудандарындағы халық. Туысқан сира, сангу, лумбу, бвизи халықтарымен бірге Габонда 130 мың адам, Конгода 50 мың адам тұрады.[1]

Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сира-пуну тілдерінде сөйлейді.[2]

Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Пунулардың көпшілігі дәстүрлі нанымдарды ұстанады, кейбіреулері христиандар.[3]

Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қара маска
Ақ маска

Дәстүрлі кәсіптері тропикалық қолмен атқарылатын егіншілік (маниок, ямс, тәтті картоп, таро, жержаңғақ, май пальмасы, банан, көкөніс, цитрустық жемістер, кейбір аудандарда күріш), балық аулау. Көркемдік қолөнер дамыған - ағаштан ою (мүсін, бетперде, музыкалық аспаптар, тұрмыстық бұйымдар), кілемше тоқу, керамика. Ер адамдардың бір бөлігі ағаш кесу мен какао, кола, кофе плантацияларында маусымдық жұмыстарда істейді.[4]

Әр ауылда ғұрыптық маскалар жасайтын шеберлер бар (мукудж). Оларды бишілер киіп, жаңа бала туылғаннан кейін немесе жерлеу кезінде күрделі қимылдар мен акробатикалық іс-әрекеттерді орындайды.[5]

Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қоғамдық қатынастарда рулық құрылымдар өз маңызын сақтайды. Негізгі әлеуметтік бірлік – көршілес немесе рулық қауым. Туыстық есеп патрилинейлік. Неке патрилокальды.

Елді мекендері жолдардың немесе өзендердің бойында орналасқан шағын ауылдардан тұрады. Тұрғын үйлері жоспары бойынша төртбұрышты, қабырғалары бұтақтардан және қамыстан өрілген, төбелері биік, пальма жапырақтары мен шөптен жасалған.

Киімдері - мақта матадан тігілген киімдер.

Дәстүрлі тағамдары - шелпек, шикі және қуырылған банан және басқа да көкөністер мен жемістер, өзен жағасында - балық.[6]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Энциклопедический справочник «Африка» https://africa.academic.ru/2584/%D0%BF%D1%83%D0%BD%D1%83
  2. Пуну https://sv-barrisol.ru/stati/7590-punu-narod.html
  3. "Энциклопедическом справочнике "Африка" https://slovaronline.com/browse/f3914693-2e3f-326c-909b-4c4c122754e7/%D0%BF%D1%83%D0%BD%D1%83
  4. Народы и культуры Пуну https://travel-journal.ru/ethno/43/1187/
  5. Экзотическая красота: маски мукудж африканского народа пуну https://violity.com/ua/publication/1981-ekzoticheskaya-krasota-maski-mukudzh-afrikanskogo-naroda-punu
  6. народы мира / Пуну http://www.etnolog.ru/people.php?id=PUNU