Ньямвези
| ваньямвези | |
| Ньямвези | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
2,1 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
дәстүрлі нанымдар, суннизм |
Ньямвези (өз атауы - ваньямвези)[1] — Танзаниядағы банту тобының халқы. Олар Виктория мен Руква көлдерінің арасында (негізінен Табора аймағында, сондай-ақ Руква, Сингида және Шиньянга аймақтарында) тұрады. Саны 2,1 млн адам. (2012, бағалау). Сукума мен ирамбаға жақын.[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Банту тілдерінің шығыс тобындағы кинямвези (нямвези) тілінде сөйлейді. Суахили тілі де кең таралған.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дінге сенушілер: дәстүрлі нанымдарды ұстанады, кейбірі сүнниттік мұсылмандар, католиктер.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі кәсібі – қолмен атқапрылатывн егіншілік (сорго, тары, жүгері, банан, маниок, отаршылдық кезеңде – темекі, қант қамысы), солтүстікте – мал шаруашылығы (қысқа мүйізді зебу, ешкі, қой). 19 ғасырда олар суахили жағалауымен керуен саудасына араласып, көбінесе жүк тасымалдаушы ретінде жалданды. Аң аулау-құрметті кәсіп болып саналады. Дәстүрлі түрде темір балқыту және соғу, ағаш өңдеу дамыған. Қазір көптеген Ньямвезилер Табор қаласының кәсіпорындарында жұмыс істейді.
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қоғамдық ұйым – ғұрыптық қызмет атқаратын аумақтық-кландық бірлестіктер болды. Қарым-қатынас есебі матри-, патри- және билинарлық болып табылады. Дәстүрлі отбасы үлкен, патриархалдық. Жасырын би және аңшылық одақтар болды.
Шашыраңқы тау баурайындағы қоныстар конустық шөпті төбесі бар дөңгелек қаңқалы үйшіктерден тұрады. Оңтүстік аймақтарда төбесі тегіс төртбұрышты тұрғын үйлер мал шаруашылығы үшін жабық кеңістік құрайды.
Дәстүрлі киімдері - бұл былғарыдан немесе талшықтардан жасалған жамылғы. Еуропалық киімдермен алмастырылуда. Мұсылмандық киімдері суахили киіміне жақын.
Дәстүрлі тағамдары негізінен өсімдік тектес. Ешкі мен жабайы жануарлардың етін жейді. Олар сүт ішпейді.
Ән-би өнері дамыған, ерлердің би топтары - пуба, немесе бену, сонымен қатар аралас топтар бар.[5]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Значение слова НЬЯМВЕЗИ в Большом энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/bolshoy/2105928.html
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2281462
- ↑ Большая советская энциклопедия https://gufo.me/dict/bse/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%8F%D0%BC%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B8
- ↑ Современная энциклопедия - ньямвези http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/nyamvezi
- ↑ народы мира / Ньямвези http://www.etnolog.ru/people.php?id=NYAM
