Лома (халық)
| Лома | |
| лоома, тоома | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
370 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Либерия |
230 000 |
 Гвинея |
140 000 |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
дәстүрлі наным-сенімдер | |
Лома — (лоома, тоома) Либерияда, сонымен қатар Гвинея Республикасында тұратын халық. Бандилермен (гбанди) бірге саны шамамен 370 мың адамды құрайды.[1] Лома өздерінің шығу тегін солтүстіктен (Мусаду, Кония аймағы) XVI ғасырда «мани шапқыншылығы» кезінде көшіп келген жаңадан келгендермен байланыстырады.
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Лома тілі - манде тілдер отбасының оңтүстік тобына жатады.[2]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі наным-сенімдер.[3] Гвинеядағы Ломаның 3% дейін және Либерияда 20% дейін христиандар (негізінен протестанттар), Гвинея ломасының 6% дейін сүнниттік мұсылмандар.
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Шаруашылық негізін жылжымалы егіншілік құрайды (күріш, маниок, сонымен қатар жүгері, құмай, тәтті картоп, жержаңғақ, май пальмасы, қауын, банан жемістері жиналады). Олар құстар мен ұсақ малдарды, гвинеялық ломалары - кейде сиырларды ұстайды. Дәстүрлі қолөнерден – тоқу, тоқымашылық, қыш жасау, ұсталық, ағаш ою дамыған.[4]
Өмір салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Отбасы үлкен патрилиндік, отбасы ортақ атаумен және тағамға тыйым салумен бөліседі. Жалпы тағамға тыйым салынған адамдар арасында неке қиюға әдетте тыйым салынады. Неке патрилокальды, көп әйел алу кең таралған. Поло немесе поро (ер) және санде немесе занде (әйел) құпия қоғамдары қатаң бастамашылық ғұрыптармен сипатталады. Құпия қоғамдардың рәсімдері бимен бірге жүреді және ауылдардан алыс орналасқан киелі тоғайларда өткізіледі.
Елді мекендердің саны 100 адамға дейін. Тұрғын үйлер дөңгелек пішінді, шатыры рафия пальма жапырақтарынан жасалған конус тәрізді. Елді мекеннің орталығында үлкен «сұбхаттасу үйі» бар.
Дәстүр бойынша ломалар жалаңаш немесе белдік жамылғымен жүрді. Қазіргі заманғы киім манинка мен американдық либериялықтардың ықпалының нәтижесі.
Дәстүрлі тағамдары - ботқа, пальма майы мен дәмдеуіштер қосылған бұқтырылған тағамдар, барлық ет түрлерін, соның ішінде егеуқұйрықтарды, ұлуларды және т. б. жейді.[4]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Большая советская энциклопедия https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/104407/%D0%9B%D0%BE%D0%BC%D0%B0
- ↑ Большая Советская Энциклопедия Лома https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B0 Мұрағатталған 7 шілденің 2023 жылы.
- ↑ ИЛЛЮСТРИРОВАННЫЙ ЭНЦИКЛОПЕДИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ https://sanstv.ru/dict/%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B0
- ↑ a b народы мира / Лома http://www.etnolog.ru/people.php?id=LOMA
