Батуаса

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
оранг-батуаса, оранг-варинама, оранг-тобо, оранг-хатуметен
Батуаса
Бүкіл халықтың саны

5 000

Ең көп таралған аймақтар

Индонезия Индонезия

Тілдері

малай тілі, гесер тілі

Діні

мұсылман-сүнниттер

Батуаса (өз атаулары: оранг-батуаса, оранг-варинама, оранг-тобо, оранг-хатуметен[1], оранг – «халық» дегенді білдіреді) — Индонезиядағы амбон-тимор халықтарының бірі. Негізінен Серам аралында тұрады. Жалпы саны 5 мың адам.[2]

Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тілі - батуаса, малай тілінің амбон диалектісі және гесер тілі де кең таралған.

Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар сунниттік исламды ұстанады, (мұсылман-сүнниттер).

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саго пальмасын өңдеу

Батуасалар 14-16 ғасырларда Малай архипелагының әртүрлі аймақтарынан келген иммигранттар – саудагерлер, негізінен бандандықтар, тидорлықтар, тернаттармен араласқан Шығыс Серамның байырғы тұрғындарының негізінде қалыптасты. 17-18 ғасырларда Тобо княздігі, 19 ғасырдың аяғына дейін Серамның шығыс бөлігіне иелік етті және Гесер князьдіктерімен бірге Жаңа Гвинеямен және Молукка архипелагының аралдарымен делдалдық сауданы басқарды.[3]

Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Негізгі дәстүрлі кәсіпі – саго өндіру, батат, маниок, асқабақ, банан, ананас, бұршақ дақылдары, кокос пальмаларын өсіреді, сонымен бірге балық аулау, ұсақ сауда да дамыған. Қолөнерден тоқымашылық, керамика, ұсталық өнері дамыған.[4]

Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ауылдық қауымдастықтарды раджалар немесе орангкайлар деп аталатын басшылар басқарады. Елді мекендері жағалауда орналасқан. Киімдері- баджу жемпірлері мен саронг. Негізгі тағамдары - саго крахмалынан жасалған тағамдар, жаңа піскен, кептірілген және ашытылған балық, көкөніс сорпасы, мереке күндері - ет және күріш.[5]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B0%D1%81%D0%B0
  2. Әлем халықтары мен діндері. http://www.cyclopedia.ru/89/193/2664652.html Мұрағатталған 13 қыркүйектің 2015 жылы.
  3. БАТУАСА, оранг-батуаса, оранг-варинама, оранг-тобо, оранг-хатуметен https://multiurok.ru/index.php/blog/batuasa-orangh-batuasa-orangh-varinama-orangh-tobo-orangh-khatumietien.html
  4. Словари и энциклопеди на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1741944
  5. Әлем халықтарының энциклопедиясы. Батуаса http://www.etnolog.ru/people.php?id=BATU