Тода

Тода
Бүкіл халықтың саны
1 600
Ең көп таралған аймақтар
Үндістан
Тілдері
тода тілі
Діні
дәстүрлі нанымдар, христиандық

Тода — Үндістанның оңтүстігіндегі шағын халық. Олар Нилгири тауларында (Тамилнад штатының батысы) тұрады. Саны 1,6 мың адам (2001, санақ).

Тілі

Тілі - тода тілі.

Діні

Тодалардың көпшілігі дәстүрлі нанымдарды ұстанады, христиандар да бар.

Этногенезі

Тодалар туралы алғашқы деректер XVII ғасырда кездеседі, тайпаны португал теңізшілері ашқан. Халық отаршылдарды ешнәрсеге қызықтырмады, сондықтан олар тоданы тез ұмытады. Екінші рет оларды британдықтар XIX ғасырда кездестірді, содан кейін британдықтарды ерекше этникалық топ, оның дәстүрлері мен индиустар үшін тән емес сыртқы түрі таң қалдырды. Содан бері ғалымдар бірнеше рет экспедициялармен сапарға шығып тодолармен шығу тегі туралы сұрап, өз әңгімелерін жазды. Олардың қанынан алынған сынақ, оның формуласы жер бетінде тұратын басқа халықтарға ең аз ұқсастықты көрсетті. Осыған байланысты антропологтардың Тоданың шығу тегі туралы бірнеше нұсқалары бар: олардың ата-бабалары, мысалы, бір кездері Үндістанда «колониясы» болған ежелгі шумерлер немесе аңыз бойынша материктік дравидтер немесе тіпті лемурийлер болуы мүмкін.

Олардың тілі де – кворжа деп аталатын ерекше тілде сөйлейді. Тіл мамандары қанша күрессе де, өздерінің жылнамаларынан кворжаға ұқсас басқа диалект таба алмады. Олар оны қазір ғылымға белгілі тілдік топтардың ешқайсысына жатқыза алмады.

Кәсібі

Негізгі дәстүрлі кәсібі - буйволдарды өсіру (киелі жануарлар деп саналады, әйелдерге оларды күтуге болмайды). Бүгінде сүт өнімдері көрші халықтарға ауыл шаруашылығы өнімдері мен қолөнер бұйымдарына сатылып, айырбасталады. Көрші халықтар Тодаларды «таудың иесі» санайды және оларға сыйлық ретінде кейбір өнімдерді әкеледі. Негізгі қолөнері - тоқыма, кесте тігу. Тодалар жиектері өрнектелген кең орамалдар шығарумен танымал.

Өмір салты

Тода үйлері

Тода – әдет-ғұрпы жағынан да, наным-сенімі жағынан да қызық тайпа. Олар малшылар, бірақ... вегетариандықтар, буйволдарды тек сүт үшін өсіреді. Тодалардың әрқайсысының өзі табынатын жеке буйволы бар. Бүгінгі күні адам дүниеге келгенде жаны адамның денесінде, ал рухы буйволда орналасады деп есептейді. Тодалар тайпалық дәстүрлерді сақтаған, бірнеше текті қамтитын екі экзогамдық топқа бөлінеді. Әр рудың бірнеше ауылдары бар, оларда ру мүшелері жайылым арқылы қоныс аударады. Әйелдер үлкен құрмет пен еркіндікке ие (бірақ ажырасуға тыйым салынады).

Тода елді мекендері туристер үшін ашық аспан астындағы мұражайға айналды. Тода ауылдары шағын (2-6 үй), бамбуктан жасалған, шатыры доға тәрізді, екі қабырғасы бар - алдыңғы (кіретін жер) үйлер. Үйде ерлер мен әйелдер арналған бөліктері бар.

Ерлер мен әйелдер киімі – қызыл жолақты жеңіл матадан жасалған тоги мен денені орайтын мата.

Негізгі азығы – сүт өнімдері.