Ладактар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Ладактар
ладакхи
Бүкіл халықтың саны

57 000 (2010)

Ең көп таралған аймақтар

 Үндістан

Тілдері

қытай-тибет тілдері

Діні

ламаизм

Ладактар (ладакхи) — Үндістанның Джамму және Кашмир штатының солтүстік-шығыс бөлігінде тұратын халық. Жалпы саны 57 мың адамды құрайды (2010 ж.).[1]

Тілі қытай-тибет тілдеріне жатады.[2] Жазуы тибет жазуына негізделген, 1940 жылдардың соңынан латын әліпбиіне негізделді. Қалаларда 40%-ға дейін тибет, урду, хинди және ағылшын тілдерінде сөйлейді.[3]

Діни бойынша ладактардың ​​көпшілігі ламаистер. Мұсылмандар (шииттер) мен индуистер бар.[4]

Ладактар - Инд аңғарында және оның салаларында егіншілікпен айналысты, негізінен арпа, аз дәрежеде бидай, қарақұмық, бұршақ және тамыр дақылдарын өсіреді. Чампа - қой өсіретін жартылай көшпелі малшылар, әсіресе ешкілер, олар кашмир шәлісін жасау үшін жүн береді. Ладахтар дәстүрлі түрде Үндістан мен Қытай, Моңғолия, Тибет арасындағы транзиттік саудаға қатысты; олар керуендер жүргізіп, транзиттік базаларға ие болды. Материалдық мәдениеті жағынан тибеттіктерге, балтиге жақын. Монастырлар экономикада үлкен рөл атқарады.[5]

Өмір салты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ладактардың негізгі ерекшеліктерінің арасында бауырластық полиандрия болып табылады. Бұл отбасында тек үлкен ағасы үйленіп, оның әйелі барлық інілерінің әйелі болып табылады. Әйел барлығынан бірден туады, сондықтан ладактардың «бөтен» балалары жоқ, барлығы ортақ болып саналады, ал мұра (көбінесе бұл жер телімі) үлкендік тәртібімен алынады. Бір жанұя ішіндегі жерді ағайындылардың үлкеніне беру учаскелердің кез келген бөлшектенуіне жол бермейді, яғни бұл бір үлкен учаскеден - бүкіл отбасын бірден егінмен қамтамасыз етіп, өмір сүруге мүмкіндік береді.

Соңғы уақытта ладактар өркениетті бола бастады, кейбір өкілдері өз қоныстарын тастап, қоғамда өмір сүріп, қалыпты өмір сүре бастады.[6]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Үлкен Кеңестік Энциклопедия. Тексерілді, 11 қыркүйек 2024.
  2. Ладакхтар. Тексерілді, 11 қыркүйек 2024.
  3. Үлкен Ресей энциклопедиясы. Тексерілді, 11 қыркүйек 2024.
  4. Кеңестік тарихи энциклопедия. Тексерілді, 11 қыркүйек 2024.
  5. Әлем халықтары/Ладактар. Тексерілді, 11 қыркүйек 2024.
  6. Ладакхи әйелдері. Тексерілді, 11 қыркүйек 2024.