Тхару

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
тераи
Тхару
Бүкіл халықтың саны

1,2 млн.

Ең көп таралған аймақтар
 Непал

1,08 млн.

 Үндістан

20 000

Тілдері

бихари тілі

Діні

индуизм

ТхаруҮндістан мен Непал шекарасының бойында тұратын этникалық топ.[1] Непалда 1,08 млн., Үндістанда 20 мың адам.[2][3][4]

Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үнді-еуропалық отбасының үнді-арий тобының бихари тілінің бхожпури диалектісінде сөйлейді.

Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сенушілер - индуистар, дәстүрлі нанымдарды сақтайды.

Этнонимі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тхарулар ежелден Терайды (жазық аймақтар) мекендеген, кейбір зерттеушілер тхару этнонимін үнді шөлінің Тар (Тхар) атауымен байланыстырады. Тхарулардың өздері XVI ғасырда мұсылмандар жаулап алулары кезінде осы аймақты тастап кеткен Раджастханнан (Үндістан) келген иммигранттардың ұрпақтары екендігі туралы аңыздар бар.

Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Негізгі кәсібі – егіншілік (күріш, бидай, тары, қант қамысы, шай, кардамон, темекі және т.б.). Қышаның ерте пісетін сортын өсіріп, одан май сығып алынады. Ірі және ұсақ мал, шошқа ұстайды. Аңшылықпен айналысады және Батыс Непал ормандарында жабайы пілдерді аулаумен айналысады. Балық аулау дамыған (негізінен әйелдер кәсібі), Қолөнерден тоқу, тоқымашылық, ағаш ұстасы кең тараған.[5]

Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тхару әйелдері балық аулауда

Этникалық эндогамия қатаң сақталады. 32 патрилинейлік топтардың арасында әлеуметтік айырмашылықтар бар, олардың кейбіреулері одан да кішігірім бірліктерден тұратын кішігірім топтарға - падаларға бөлінеді. Неке негізінен моногамдық, алып қашу, «айырбас» некелесу дәстүрлері кең тараған. Әйелдің отбасындағы орны жоғары, ер адамға қарағанда олар ажырасуға оңайырақ қол жеткізеді.

Тұрғын үйлері тік бұрышты, бір бөлмелі, бір қабатты, қабырғалары тоқылған, сазбен сыланған, сырты әктелген, төбесі қамыспен немесе сабанмен жабылған, кейде қалқалармен бөлінген. Терезелер шағын желдеткіш саңылаулары ролін атқарады.

Ер адамдар денені орайтын мата, көйлек және қалпақ киеді, көбінесе фабрикадан шыққан киімдерді пайдаланады. Әйелдер киімі әртүрлі топтарда әртүрлі. Ол дененің төменгі жартысына сари сияқты оралған (жоғарғы бөлігі бос ұшымен жабылған). Ең жоғары әлеуметтік топтағы әйелдер жеңі тар күртеше, кең белдемше, тиындармен кестеленген қысқа кеудеше, үлкен жеңіл жамылғымен жабылған бас киім киеді.

Дәстүрлі тағамдары – көкөніс қосылған «құрғақ күріш» – сукхаа бхат, жасымық сорпасы – дал, соустар – джол. Кейбір топтардың диетасындағы айырмашылық олардың арасындағы мәртебелік айырмашылықтарды көрсетеді.[5]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]