Ниастар
| ниха, оранг ниас | |
| Ниастар | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
700 000 (2010) | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Ниастар — Индонезияның Суматра аралының батыс жағалауындағы Ниас аралында тұратын халық.[1][2][3][4][5] Жалпы саны шамамен 700 мың адам (2010).[6]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының ниас тілінде сөйлейді.[7]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сенушілердің діни байланысы: протестанттық христиандар (лютерандар).[8]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кәсібінің негізін қолмен атқарылатын егіншілік (құрғақ күріш, жүгері, түйнек және тамыржемісті, банан, жеміс ағаштары) құрайды. 20 ғасырда олар суармалы күріш өсірумен де айналыса бастады. Негізгі техникалық дақыл – кокос пальмасы, экспорттық копра. Негізгі үй жануары – шошқа. Балық аулау және аң аулау қосалқы рөл атқарады. Қолөнерден - ұсталық, зергерлік, керамика, тоқымашылық, ағаш және тасқа өрне салу дамыған.[9]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әлеуметтік ұйымның негізгі бірлігі - патрилинейлік рулардың (мадо) локализацияланған сегменттерінен тұратын ауылдық қауымдастық (банува). Отбасы шағын. Үш әлеуметтік дәрежеге бөлінген: дворяндар (сиулу), еркін қауым мүшелері (сато) және құлдардың ұрпақтары.
Елді мекен сызықты орналасқан, екі қатар үйлерден (100 ғимаратқа дейін) тұрады, олардың арасында тас төселген алаң бар. Ертеде бұл елді мекендер тас қабырғалармен қоршалған. Тұрғын үйлері қаңқалы-бағаналы, биіктігі 2 м-ге дейін қадаларда орналасқан, төбесі 10 м-ге дейін жетеді, саго пальмаларының кесінділерімен жабылған. Аралдың оңтүстігінде және орталығындағы тұрғын үйлер төртбұрышты, солтүстігінде сопақ немесе дөңгелек пішінді.
Дәстүрлі киімдері тапа талшықтарынан жасалған, ерлерге арналған – кайн, денені орайтын мата, ою-өрнекті ашық күртеше, әйелдерде каин немесе баджу.
Негізгі тағамдары – дәмдеуіштермен, көкөністермен, жемістермен пісірілген күріш, бетель шайнау жиі кездеседі.[9]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Большая советская энциклопедия https://gufo.me/dict/bse/%D0%9D%D0%B8%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8B
- ↑ Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BD%D0%B8%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8B
- ↑ Значение слова ниасцы https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BD%D0%B8%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8B
- ↑ Советская историческая энциклопедия Ниасцы https://my-dict.ru/dic/sovetskaya-istoricheskaya-enciklopediya/2117989-niascy/
- ↑ НИАСЦЫ https://slovaronline.com/browse/c54e5982-659b-3fa4-bb36-5a65f26f5683/%D0%BD%D0%B8%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8B
- ↑ Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2264810 Мұрағатталған 17 қазанның 2022 жылы.
- ↑ Ниасы https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1391277
- ↑ Современная энциклопедия - ниасцы http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/niascy
- ↑ a b народы мира / Ниасцы http://www.etnolog.ru/people.php?id=NIAS
