Бру
| вьетн. Người Bru - Vân Kiều | |
| Бру | |
 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
|---|---|
 Вьетнам |
40 000 |
 Лаос |
5 000[1] |
| Тілдері | |
| Діні | |
Бру (өзінің атауы - «орманда тұратын адам») — Вьетнамда және Лаоста тұратын халық, таулы кхмер тобының халқы. Жалпы саны 45 мыңға жуық адам.[2] Ванкьеу, кхао, чи және меконг субэтникалық топтарын қамтиды. Чи мен макоонг Лаоста "со" ("саудагерлер") деген атпен танымал.
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі бру тілі, әрбір субэтникалық топтың өз диалектісі бар. Лаос және вьетнам тілдері де кеңінен таралған.
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Брулар негізінен анимизмге сенеді, бірақ кейбіреулері (әсіресе Таиландта) тхеравада буддизмін ұстанады, олар анимизммен қатар, күріш рухтарына және от рухтарына табынуды қамтиды.[3]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Зерттеушілердің пікірінше Брулардың ата-бабалары шамамен 9-шы және 13-ші ғасырларда Камбоджаның, Лаостың және Таиландтың үлкен бөліктерін басқарған Ангкор Хх патшалығының мүшелері болды деп санайды. Ол сондай-ақ мон-кхмер тілдері мен бру арасындағы қарым-қатынасқа негізделген. Вьетнам соғысы кезінде қақтығыстың салдарынан зардап шегуге мәжбүр болды.
Вьетнам соғысы кезінде және одан кейін Таиландтың бру халқы Тай жергілікті үкіметіне қарсы әрекеттерге белсенді түрде қатысты. Таиландтың орталық үкіметі бұл әрекеттермен күресіп, Таиландтың әскери қатысуын арттырды. Вьетнамда соғыс кезінде бру халқы (Вьетнам тілінде Vin Kia деп аталады) Виет мин қозғалысына және кейінірек Вьетнам Халық Республикасына айтарлықтай қолдау көрсетеді. Кейінірек олар президент Хо Ши Минге алғысын білдіру үшін «Хо» сөзін қабылдады.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын ауыл шаруашылығы (күріш, жүгері, бұршақ). Дәстүрлі кәсіптері балық аулау, терушілік, аңшылық, қолөнер – тоқымашылық.[5]
Брулар сонымен қатар сабан төсеніштерін жасауды қамтитын әртүрлі қолөнер жұмыстарына қатысады. Брулар тұратын аймақтарды дамыту үшін жағдайлар бар, бірақ бұл аймақтарда даму үшін тиісті инфрақұрылым жоқ. Соңғы жобалар, соның ішінде резеңке, кофе, темекі және мақта өсіру, осы жағдайларға байланысты қиындықтарға тап болуда. Таиландта солтүстік-шығыс аймағындағы дамуы бру тұрғындары арасында біршама жақсы экономикалық дамуға әкелді.
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әрбір Бру ауылы басқа ауылдардан салыстырмалы түрде тәуелсіз. Басшының жетекшісі (дәстүрлі аймақтарда ол көбінесе ауылдың кеңесшісі болып табылады) қауымдастықты басқарады. Таиландта ауыл басшысын ауылдың (әдетте ер адамдар) мүшелері сайлайды. Лаоста ауыл ақсақалдары мемлекеттік басқаруға біріктірілді.
Брулар - патриархалды қоғам, онда ерлердің мәртебесі отбасының әйелдеріне қарағанда жоғары, ал егде жастағы мүшелер өздерінің кіші әріптестерінен жоғары мәртебеге ие.
Брулардың дәстүрлі киімдері ағаш қабығынан, талшықтарынан жасалған жабынды киімдер, қазіргі заманғы киімдері - матадан жасалған киімдер. Бетке татуировка жасау, тістерді қарайту дәстүрі сақталған
Негізгі дәстүрлі тағамдары – күріш пен жүгері.
Брулар музыка мен биді жақсы көреді. Олар музыкалық және әр түрлі аспаптарды, соның ішінде кастанеттерді, барабандарды, гонгтарды, зитерлерді және қарапайым және дәстүрлі аспаптарды жақсы игерген.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Современная энциклопедия БРУ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/1807-%D0%91%D0%A0%D0%A3
- ↑ Академиктегі сөздіктер мен энциклопедиялар https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1286050
- ↑ Значение слова бру https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%B1%D1%80%D1%83
- ↑ Люди Бру http://ru.knowledgr.com/04874981/%D0%9B%D1%8E%D0%B4%D0%B8Bru
- ↑ Әлем халықтарының энциклопедиясы. Бру http://www.etnolog.ru/people.php?id=BRUV
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
