Горонтало
| Горонтало | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
500 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Горонтало (холонтало) — Индонезиядағы халық. Сулавеси аралының солтүстігінде, Минахаса аралында тұрады.[1] Саны шамамен 500 мың адам (1967).[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Горонтало тілі бірнеше диалектілерге бөлінген, индонезиялық тілдерге жатады, бірақ филиппиндік тілдерге тән көптеген белгілерге ие.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Горонтало діні - ислам, исламға дейінгі ежелгі нанымдардың күшті қалдықтары бар.[4]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Соңғы орта ғасырларда олар Тернат сұлтандығына тәуелді болды, олар 15-16 ғасырларда исламды қабылдады. 17-19 ғасырдың аяғында олар Тернатқа тәуелді бес князьдіктің конфедерациясын (Лима Пахала) құрады. 17 ғасырдан бастап көршілес Минахас аймағында (1660 жылға дейін – испандар, кейін – голландтар) орныққан еуропалықтардың ықпалында. 19 ғасырдан бастап Нидерланд-Шығыс Үндістан аумағында. 2003 жылы олар тәуелсіз Горонтало провинцияларының бөлінуіне қол жеткізді.[5]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі кәсібі – қолмен жұмыс істейтін ауыл шаруашылығы (құрғақ күріш, жүгері, саго, ямс және тары). Олар джунглиден жиналған кокос жаңғағын, даммар сағызын және ротанды сатады. Лимбото көлінде балық аулау дамыған (торлар, қақпандар және гарпундар қолданылады). Ірі қара жегу жұмыстарына пайдаланылады, жылқылар жүк және мініс ретінде пайдаланылады, қолөнері – тоқу, ағаш ою.[6]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі отбасы шағын матрилокалды, қазіргі отбасы неолокалдық. Князьдерге, ақсүйектерге, еркін қауым мүшелеріне таптық бөліну сақталған. Жерлеу үшін мұхит үстіндегі жартастарға үңгірлер қазылып, ал кішкентай балаларды ағаштардың қуыстарына көмеді. Егін науқаны аяқталғаннан кейін бірден тамыздан қазанға дейін өлгендердің құрметіне салтанатты мерекелер ұйымдастырылады, ал мерекеге қатысқысы келетіндер отбасыларға материалдық көмек көрсетеді, оны ақшамен де, сабынмен де, темекімен де көрсетуге болады.
Отбасылық үйлер қадаларға салынған, бұл үйлердің төбелерінің алдыңғы және артқы ұштары көтерілген, бұл халықтың ата-бабалары жер бетіне келген кеменің тұмсығын білдіреді. Барлық үйлер солтүстікке қарайды, бұған халықтың ата-бабаларының солтүстіктен келгендігі себеп болған деген болжам бар. Бірақ басқа нұсқасы - солтүстікте құдайлардың мекені деген ұғым бар.[7]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Значение слова "Горонтало" https://mnogoslovs.ru/%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5/%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BE
- ↑ Большая советская энциклопедия, БСЭ.2012 https://slovar.cc/enc/bse/1989569.html
- ↑ Горонтало (народ в Индонезии) https://pandia.ru/165142/
- ↑ Большая Советская энциклопедия Горонтало https://my-dict.ru/dic/bolshaya-sovetskaya-enciklopediya/24043-gorontalo/
- ↑ Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2371919 Мұрағатталған 13 маусымның 2022 жылы.
- ↑ Әлем халықтарының энциклопедиясы. Горонтало http://www.etnolog.ru/people.php?id=GORO
- ↑ Словари и энциклопеди на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/386322
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
